Ik heb een elektrische handtafelzaag nodig. Vindt Youtube. Naast de telefoonhouder voor in de auto die ik móet hebben en die viraal gaat, en de apparaten die veel sneller werken dan gangbare airco’s, waarvan de fabrikanten niet willen dat ik dat weet. Net zoals het medium vindt dat ik de serie Blacklist moet kijken. Ik word bestookt met korte video’s uit die serie, incomplete fragmenten van nieuwsgierig makende stukjes uit de langlopende serie. En verdraaid: ik ben het nog gaan kijken ook op Netflix. Zo gemaakt, dat je moet blijven kijken. Toch is het iets waar ik vanaf wil: die greep van sociale en andere media die mijn blik op de wereld bepalen via een scherm.
Als internetdominee heb ik gemerkt hoe sociale media mensen kunnen samenbrengen. In coronatijd hadden we een heel groot bereik met MijnKerk.nl over alle levensvragen die op ons afkwamen in een onzekere tijd. Maar steeds meer wordt me duidelijk dat het sociale media niet (meer) om jou en mij gaat, maar om henzelf. Hoe zorgen ze ervoor dat ik terugkeer, blijf kijken en doe wat zij willen dat ik doe?
Ik ben iemand van ‘onderzoek alles, en behoud het goede’, maar het is steeds lastiger om ervan af te komen. Lijkt het. Omdat de wereld eromheen lijkt te draaien. Ik begon te ervaren dat het mijn beeld van de wereld begon te bepalen. Neem datzelfde Youtube, dat me steeds korte filmpjes liet zien van asociaal rijgedrag, gefilmd met dashcams. Van mensen die zichzelf vervolgens in de nesten werken (‘karma!’). Ik begon het ook te zien in het verkeer en wond me erover op. Waarom? Of neem het alomtegenwoordige nieuws. En dan niet over de wereld, maar allerlei showbizznieuws, waarvan ik begon te denken: wat boeit het me wat Johan Derksen vindt, of die knakker van Boulevard, en wie met wie is en niet meer en waarom dan niet?
Langzaam dringt tot me door hoe die telefoon me zo onrustig maakt en me altijd áán doet staan. Bij elke grote gebeurtenis word ik van minuut tot minuut op de hoogte gehouden van de ontwikkelingen. Maar is er nu werkelijk in twee uur zoveel veranderd, realiseer ik me later?
Ik vind het enorm moeilijk om ervan los te komen, maar ik ben al begonnen door de sociale media en nieuwsapps van mijn telefoon te halen. Ik zie het wel op mijn laptop. Al mis ik Instagram totaal niet, moet ik eerlijk zeggen. Geeft me ook een stuk meer rust dat ik niet meer overal foto’s van hoef te maken. En waarom zou ik? Het gebeurt hier en nu, en niet straks op Insta.
Noem me oud, maar ik heb het allemaal gezien en gedaan, en het bracht me uiteindelijk zo weinig. Ik begon aan Facebook om op de hoogte te zijn van wat anderen meemaken. Per saldo zie ik daar door de algoritmen weinig meer van langskomen. Ik bel wel iemand die heel erg jarig is, in plaats van dat ik een voorgeprogrammeerde tekst stuur die hij of zij even zo geprogrammeerd liket.
Ik deel nog wel eens wat op LinkedIn, maar ik merk dat ik daar veel minder geneigd ben alles te volgen. Veel snap ik toch niet van andere specialismen, en dat is ook wel lekker. En ja, ook de nieuwsapps zijn van mijn telefoon. Ik mis niks, maar ik weet het niet meteen. En dat is ook wel zo lekker als ik ergens anders mee bezig ben. Al weten ze me altijd wel weer te vinden, omdat ze snappen hoe ik over internet struin en me af en toe ook even verveel of even af wil leiden. Bloedirritant. En toch: ik doe het zelf.
Het blijft een innerlijke strijd. Maar de winst is dat ik in het hier en nu kan leven, zonder het idee dat ik overal nu iets mee moet. En dan is zeker zo’n leven zonder Facebook lekker. Twitteren deed ik al helemaal niet meer. Soms vraag ik me af waarom ik nog zo vaak op mijn telefoon kijk. Er is toch niets te volgen. Volhouden maar. En in het hier en nu blijven. Anders verwond ik me nog aan die elektrische tafelzaag.
Otto Grevink is dominee in De Langstraat en verbonden aan Pioniersplek Zin op School. Reacties zijn welkom op ottogrevink@gmail.com.